Γιατί οι γονείς δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν την ψυχική νόσο στα παιδιά τους;
Εκείνοι που συνήθως να αναγνωρίζουν αν ένα παιδί έχει κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας, είναι οι ενήλικες που βρίσκονται στη ζωή του. Δυστυχώς, πολλοί γονείς δεν γνωρίζουν τα σημάδια και τα συμπτώματα της ψυχικής ασθένειας στα παιδιά. Ακομα κι όταν κάποιος βλέπει ή ξέρει τα «κόκκινα σημαιάκια», μπορεί να δυσκολευτεί να ξεχωρίσει τα σημάδια τπυ προβλήματαος από τη φυσιολογική συμπεριφορά της παιδικής ηλικίας. Ο φόβος για το στίγμα της ψυχικής νόσου, η χρήση ορισμένων φαρμάκων και το κόστος της θεραπείας μπορεί να εμποδίσει τους γονείς από το να αναζητήσουν φροντίδα για ένα παιδί με πιθανή ψυχική νόσο.
Ποιες καταστάσεις ψυχικής υγείας αφορούν τα παιδιά;
Όπως και οι ενήλικες, έτσι και τα παιδιά μπορεί να βιώσουν μια γκάμα από προβλήματα ψυχικής υγείας, που περιλαμβάνουν:
Ποια είναι τα προειδοποιητικά σημάδια της ψυχικής νόσου στα παιδιά;
Προειδοποιητικά σημάδια ότι το παιδί σας μπορεί να έχει κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας είναι:
Αν ανησυχείτε για την ψυχική υγεία του παιδιού σας, μιλήστε με τον οικογενειακό γιατρό ή τον παιδιάτρο σας. Περιγράψτε τη συμπεριφορά που σας ανησυχεί. Μιλήστε στο δάσκαλο του παιδιού, στους στενούς σας φίλους, σε κοντινούς σας ανθρώπους ή σε άλλα άτομα που ασχολούνται με το παιδί για να διαπιστώσετε αν έχουν παρατηρήσει αλλαγές στη συμπεριφορά του παιδιού σας. Μοιραστείτε αυτές τις πληροφορίες με τον παιδιάτρο.
Πώς διαγιγνώσκεται η ψυχική νόσος στα παιδιά;
Η διάγνωση και η θεραπεία των προβλήματων ψυχικής υγείας στα παιδιά βασίζεται στα σημεία και τα συμπτώματα, αλλά και στο πώς και σε ποιο βαθμό η κατάσταση επηρεάζει την καθημερινή ζωή του παιδιού. Δεν υπάρχει μια απλή εξέταση που δείχνει αν κάτι δεν πάει καλά. Για να κάνει τη διάγνωση, ένας ειδικός ψυχικής υγείας, δηλαδή ψυχίατρος ή ψυχολόγος, μπορεί να ζητήσει τη βοήθεια κάποιας άλλης ειδικότητας ή να πάρει πληροφορίες από το σχολείο του παιδιού. Είναι σημαντικό ο επαγγελματίας ψυχικής υγείας που θα δουλέψει με εσάς και το παιδί σας για να διαπιστώσει αν αυτό έχει ή όχι ένα πρόβλημα ψυχικής υγείας, να είναι πιστοποιημένα εκπαιδευμένος στην ψυχική ανάπτυξη και ψυχική υγεία των παιδιών.
Ο ειδικός αυτός θα αναζητήσει και άλλες πιθανές αιτίες για τη συμπεριφορά του παιδιού σας, μέσα από το ιστορικό ιατρικών καταστάσεων ή τραύματος. Θα σας κάνει ερωτήσεις σχετικά με την ανάπτυξη του παιδιού, για το διάστημα που το παιδί συμπεριφέρεται έτσι, σχετικά με το πώς κατανοείτε και τι άποψη έχετε εσείς ή οι δάσκαλοι του παιδιού για το πρόβλημα, καθώς και το οικογενειακό ιστορικό καταστάσεων ψυχικής υγείας που έχετε στην οικογένειά σας.
Η διάγνωση της ψυχικής νόσου στα παιδιά μπορεί να είναι δύσκολη, γιατί αφενός τα παιδιά δυσκολεύονται να εκφράσουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους, αφετέρου η φυσιολογική ανάπτυξη διαφέρει από παιδί σε παιδί, αλλά και τα συμπτώματα μιας ψυχικής διαταραχής αλλάζουν, καθώς ένα παιδί μεγαλώνει. Παρά την πρόκληση, μια σωστή διάγνωση είναι ζωτικό συστατικό που θα καθοδηγησει τη θεραπεία.
Πώς θεραπεύεται η ψυχική νόσος στα παιδιά;
Οι συνήθεις θεραπευτικές εναλλακτικές για τα παιδιά με προβλήματα ψυχικής υγείας, περιλαμβάνουν:
Αν ένα παιδί αντιμετωπίζει προβλημα ψυχικής υγείας, χρειάζεται την υποστήριξη των δικών του περισσότερο από ποτέ. Πριν να διαγνωστεί ότι έχει μια ψυχική κατάσταση, οι γονείς και το ίδιο το παιδί συνήθως νιώθουν αβοήθητοι, θυμωμένοι και μπερδεμένοι. Συμβουλευτείτε τον ειδικό ψυχικής υγείας που ασχολείται με το παιδί σας πώς να αλλάξετε τον τρόπο που αλληλεπιδράτε με το παιδί αλλά και πώς να χειριστείτε τη δύσκολη συμπεριφορά.
Αναζητήστε τρόπους για να χαλαρώνετε και να διασκεδάζετε με το παιδί σας. Επαινέστε το για τις δυνατότητες και τις ικανότητες του και εστιάστε σε αυτά. Μάθετε καινούριους τρόπους ή τεχνικές για να χειρίζεστε το άγχος σας, που θα σας βοηθήσουν να καταλάβετε πώς να αντιδράτε ήρεμα σε στρεσογόνες καταστάσεις. Σκεφτείτε την πιθανότητα να ζητήσετε συμβουλευτική σαν οικογένεια ή να συμμετάσχετε σε ομάδες υποστήριξης. Είναι σημαντικό, τόσο εσείς όσο και οι κοντινοί σας άνθρωποι, να κατανοησετε την κατάσταση του παιδιού, τα συναισθήματά του και τι μπορείτε ο καθένας από τη μεριά του να κάνει για να βοηθήσει το παιδί.
Για να βοηθήσετε το παιδί να τα βγάλει πέρα με το σχολείο, ενημερώστε τους δασκάλους και το σχολικό σύμβουλο ότι το παιδί σας αντιμετωπίζει ένα πρόβλημα ψυχικής υγείας. Αν είναι απαραίτητο, δουλέψτε μαζί με τον ειδικό που παρακολουθεί το παιδί και το προσωπικό του σχολείου για να οργανώσετε το περιβάλλον και τις μαθησιακές απαιτήσεις, ώστε να ταιριάζουν, όσο είναι δυνατό, στις ανάγκες του παιδιού σας.
Θυμηθείτε: Αν κάτι σας ανησυχεί στην ψυχική υγεία του παιδιού σας ζητήστε συμβουλή. Μην αποφύγετε να ζητήσετε βοήθεια από ντροπή ή φόβο. Αν το πρόβλημα είχε σχέση με τη σωματική υγεία του παιδιού, οι περισσότεροι γονείς δε θα είχαν κανένα ενδοιασμό να μιλήσουν με κάποιον ειδικό. Με την κατάλληλη υποστήριξη μπορείτε να βρείτε αν όντως το παιδί σας έχει ένα πρόβλημα ψυχικής υγείας και να εξερευνήσετε τις θεραπευτικές δυνατότητες που θα το βοηθήσουν να προοδεύσει.
Σπυριδούλα Κώτση-Παιδοψυχίατρος
Εκείνοι που συνήθως να αναγνωρίζουν αν ένα παιδί έχει κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας, είναι οι ενήλικες που βρίσκονται στη ζωή του. Δυστυχώς, πολλοί γονείς δεν γνωρίζουν τα σημάδια και τα συμπτώματα της ψυχικής ασθένειας στα παιδιά. Ακομα κι όταν κάποιος βλέπει ή ξέρει τα «κόκκινα σημαιάκια», μπορεί να δυσκολευτεί να ξεχωρίσει τα σημάδια τπυ προβλήματαος από τη φυσιολογική συμπεριφορά της παιδικής ηλικίας. Ο φόβος για το στίγμα της ψυχικής νόσου, η χρήση ορισμένων φαρμάκων και το κόστος της θεραπείας μπορεί να εμποδίσει τους γονείς από το να αναζητήσουν φροντίδα για ένα παιδί με πιθανή ψυχική νόσο.
Ποιες καταστάσεις ψυχικής υγείας αφορούν τα παιδιά;
Όπως και οι ενήλικες, έτσι και τα παιδιά μπορεί να βιώσουν μια γκάμα από προβλήματα ψυχικής υγείας, που περιλαμβάνουν:
- Αγχώδεις διαταραχές: Παιδιά με αγχώδεις διαταραχές όπως η κοινωνική φοβία, η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή, η μετατραυματική αγχώδης διαταραχή, η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, βιώνουν το άγχος σαν ένα επίμονο πρόβλημα που παρεμβάλεται και εμποδίζει τις καθημερινές τους δραστηριότητες.
- Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχή/Υπερκινητικότητας (ΔΕΠ-Υ): Η κατάσταση αυτή τυπικά περιλαμβάνει ένα συνδυασμό προβλημάτων όπως τη δυσκολία να διατηρήσει κανείς την προσοχή του, την υπερδραστηριότητα και την παρορμητική συμπεριφορά, σε βαθμό και διάρκεια που είναι πρόβλημα για την φυσιολογική λειτουργικότητα του.
- Aυτισμός: Ο αυτισμός είναι ένα σύνολο από σοβαρά προβλήματα στην ανάπτυξη που ονομάζονται διαταραχές του αυτιστικού φάσματος, τα οποία, αν και όχι πάντα, εμφανιζονται στην πρώτη παιδική ηλικία –συνήθως πριν τα τρία χρόνια. Αν και τα συμπτώματα και η βαρύτητά τους ποικίλλουν, όλες οι διαταραχές του αυτιστικού φάσματος επηρεάζουν την ικανότητα του παιδιού να επικοινωνεί και να αλληλεπιδρά με τους γύρω.
- Διατροφικές διαταραχές: Οι διατροφικές διαταραχές — όπως η νευρογενής ανορεξία, η νευρογενής βουλιμία και η διαταρχή υπερφαγίας— είναι σοβαρές καταστάσεις. Τα παιδιά μπορεί να εστιάσουν τόσο πολύ στο θέμα του φαγητού, ώστε να μην είναι σε θέση να ασχοληθούν με οτιδήποτε άλλο
- Διαταραχές της διάθεσης: Οι διαταραχές της διάθεσης, όπως η κατάθλιψη και η διπολική διαταραχή μπορεί να κάνουν ένα παιδί να βιώνει επίμονα συναισθήματα θλίψης ή ακραίες εναλλαγές διάθεσης.
- Σχιζοφρένεια: Αυτή η χρόνια ψυχική νόσος κάνει το παιδί ή τον έφηβο να χάνει την επαφή με την πραγματικότητα (ψύχωση).
Ποια είναι τα προειδοποιητικά σημάδια της ψυχικής νόσου στα παιδιά;
Προειδοποιητικά σημάδια ότι το παιδί σας μπορεί να έχει κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας είναι:
- Οι αλλαγές της διάθεσης: Παρατηρήστε αν το παιδί εμφανίζει αισθήματα λύπης ή απόσυρση, που διαρκούν τουλάχιστον δύο εβδομάδες ή αν έχει σοβαρές εναλλαγές διάθεσης που δυσκολέυουν τις σχέσεις στο σχολείο ή το σπίτι.
- Έντονα συναισθήματα: Δώστε προσοχή σε συναισθήματα έντονου φόβου χωρίς λόγο, μερικές φορές σε συνδυασμό με ταχυπαλμία ή λαχάνιασμα, ή σε ανησυχίες και φόβους που εμφανίζονται με τέτοια ένταση, ώστε δυσκολεύουν την καθημερινότητα του παιδιού.
- Αλλαγές στη συμπεριφορά: Περιλαμβάνει δραστικές αλλαγές στη συμπεριφορά, στην προσωπικότητα, καθώς και επικίνδυνες, εκτός ελέγχου συμπεριφορές. Οι συχνοί καυγάδες, η χρήση σωματικής βίας από το παιδί ή άλλου είδους «όπλων» ή όταν το παιδί εκφράζει την επιθυμία να βλάψει άσχημα τους άλλους, είναι επίσης προειδοποιητικά σημάδια.
- Η δυσκολία συγκέντρωσης: Προσέξτε σημάδια που δείχνουν ότι το παιδί αντιμετωπίζει επίμονη δυσκολία να εστιάσει σε ασχολίες, να καθήσει ήσυχο ή να σκεφτεί πριν ενεργήσει, τα οποία μπορεί να οδηγούν σε κακή επίδοση στο σχολείο.
- Ανεξήγητο χάσιμο βάρους: Η ξαφνική απώλεια της όρεξης, οι συχνοί έμετοι, ή η χρήση καθαρτικών μπορεί να σηματοδοτούν μια διατροφική διαταραχή.
- Σωματικοί αυτοτραυματισμοί: Κάποιες φορές ένα πρόβλημα ψυχικής υγείας οδηγεί σε αυτοκτονικές σκέψεις ή απόπειρες, σε αυτοτραυματισμούς ή σε αυτοκτονία.
- Χρήση ουσιών: Κάποια παιδιά χρησιμοποιούν ναρκωτικά ή αλκοόλ για να τα βγάλουν περά με τα συναισθήματά τους.
Αν ανησυχείτε για την ψυχική υγεία του παιδιού σας, μιλήστε με τον οικογενειακό γιατρό ή τον παιδιάτρο σας. Περιγράψτε τη συμπεριφορά που σας ανησυχεί. Μιλήστε στο δάσκαλο του παιδιού, στους στενούς σας φίλους, σε κοντινούς σας ανθρώπους ή σε άλλα άτομα που ασχολούνται με το παιδί για να διαπιστώσετε αν έχουν παρατηρήσει αλλαγές στη συμπεριφορά του παιδιού σας. Μοιραστείτε αυτές τις πληροφορίες με τον παιδιάτρο.
Πώς διαγιγνώσκεται η ψυχική νόσος στα παιδιά;
Η διάγνωση και η θεραπεία των προβλήματων ψυχικής υγείας στα παιδιά βασίζεται στα σημεία και τα συμπτώματα, αλλά και στο πώς και σε ποιο βαθμό η κατάσταση επηρεάζει την καθημερινή ζωή του παιδιού. Δεν υπάρχει μια απλή εξέταση που δείχνει αν κάτι δεν πάει καλά. Για να κάνει τη διάγνωση, ένας ειδικός ψυχικής υγείας, δηλαδή ψυχίατρος ή ψυχολόγος, μπορεί να ζητήσει τη βοήθεια κάποιας άλλης ειδικότητας ή να πάρει πληροφορίες από το σχολείο του παιδιού. Είναι σημαντικό ο επαγγελματίας ψυχικής υγείας που θα δουλέψει με εσάς και το παιδί σας για να διαπιστώσει αν αυτό έχει ή όχι ένα πρόβλημα ψυχικής υγείας, να είναι πιστοποιημένα εκπαιδευμένος στην ψυχική ανάπτυξη και ψυχική υγεία των παιδιών.
Ο ειδικός αυτός θα αναζητήσει και άλλες πιθανές αιτίες για τη συμπεριφορά του παιδιού σας, μέσα από το ιστορικό ιατρικών καταστάσεων ή τραύματος. Θα σας κάνει ερωτήσεις σχετικά με την ανάπτυξη του παιδιού, για το διάστημα που το παιδί συμπεριφέρεται έτσι, σχετικά με το πώς κατανοείτε και τι άποψη έχετε εσείς ή οι δάσκαλοι του παιδιού για το πρόβλημα, καθώς και το οικογενειακό ιστορικό καταστάσεων ψυχικής υγείας που έχετε στην οικογένειά σας.
Η διάγνωση της ψυχικής νόσου στα παιδιά μπορεί να είναι δύσκολη, γιατί αφενός τα παιδιά δυσκολεύονται να εκφράσουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους, αφετέρου η φυσιολογική ανάπτυξη διαφέρει από παιδί σε παιδί, αλλά και τα συμπτώματα μιας ψυχικής διαταραχής αλλάζουν, καθώς ένα παιδί μεγαλώνει. Παρά την πρόκληση, μια σωστή διάγνωση είναι ζωτικό συστατικό που θα καθοδηγησει τη θεραπεία.
Πώς θεραπεύεται η ψυχική νόσος στα παιδιά;
Οι συνήθεις θεραπευτικές εναλλακτικές για τα παιδιά με προβλήματα ψυχικής υγείας, περιλαμβάνουν:
- Ψυχοθεραπεία: Η ψυχοθεραπεία είναι ένας τρόπος να αντιμετωπίσει κάποιος τα προβλήματα στην ψυχική του υγείας μιλώντας σε ένα ψυχίατρο, ψυχολόγο ή άλλο επαγγελματία ψυχικής υγείας. Στη ψυχοθεραπεία το παιδί μπορεί να ενημερωθεί για την κατάσταση που αντιμετωπίζει, για τη διάθεση τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τη συμπεριφορά του, με τρόπο και με μέσα κατάλληλα για την ηλικία του. Η ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει το παιδί να μάθει πώς να τα βγάζει πέρα σε δύσκολες καταστάσεις χρησιμοποιώντας υγιείς τρόπους και δεξιότητες.
- Φαρμακοθεραπεία: Ο γιατρός του παιδιού σας μπορεί να προτείνει συγκεκριμένα φάρμακα, όπως τα φάρμακα για την υπερκινητικότητα, τα αντικαταθλιπτικά, τα αγχολυτικά, τα νευροληπτικά ή τους σταθεροποιητές της διαθεσης, για να θεραπεύσει το πρόβλημα ψυχικής υγείας που έχει.
- Κάποια παιδιά ωφελούνται από το συνδυασμό και των δύο προσεγγίσεων. Η συζήτηση με τον γιατρό ή τον ειδικό ψυχικής υγείας του παιδιού σας θα σας βοηθήσει να αποφασίσετε τι μπορεί να λειτουργήσει καλύτερα για το δικό σας παιδί και θα σας ενημερώσει για τους κινδύνους και τα οφέλη της συγκεκριμένης θεραπείας ή φαρμάκου. Μόνο μέσα από επιστημονική, αντικειμενική και λεπτομερή πληροφόρηση από έναν αξιόπιστο επαγγελματία, θα μπορέσετε να πάρετε μια υπεύθυνη απόφαση για τη θεραπεί του παιδιού σας.
Αν ένα παιδί αντιμετωπίζει προβλημα ψυχικής υγείας, χρειάζεται την υποστήριξη των δικών του περισσότερο από ποτέ. Πριν να διαγνωστεί ότι έχει μια ψυχική κατάσταση, οι γονείς και το ίδιο το παιδί συνήθως νιώθουν αβοήθητοι, θυμωμένοι και μπερδεμένοι. Συμβουλευτείτε τον ειδικό ψυχικής υγείας που ασχολείται με το παιδί σας πώς να αλλάξετε τον τρόπο που αλληλεπιδράτε με το παιδί αλλά και πώς να χειριστείτε τη δύσκολη συμπεριφορά.
Αναζητήστε τρόπους για να χαλαρώνετε και να διασκεδάζετε με το παιδί σας. Επαινέστε το για τις δυνατότητες και τις ικανότητες του και εστιάστε σε αυτά. Μάθετε καινούριους τρόπους ή τεχνικές για να χειρίζεστε το άγχος σας, που θα σας βοηθήσουν να καταλάβετε πώς να αντιδράτε ήρεμα σε στρεσογόνες καταστάσεις. Σκεφτείτε την πιθανότητα να ζητήσετε συμβουλευτική σαν οικογένεια ή να συμμετάσχετε σε ομάδες υποστήριξης. Είναι σημαντικό, τόσο εσείς όσο και οι κοντινοί σας άνθρωποι, να κατανοησετε την κατάσταση του παιδιού, τα συναισθήματά του και τι μπορείτε ο καθένας από τη μεριά του να κάνει για να βοηθήσει το παιδί.
Για να βοηθήσετε το παιδί να τα βγάλει πέρα με το σχολείο, ενημερώστε τους δασκάλους και το σχολικό σύμβουλο ότι το παιδί σας αντιμετωπίζει ένα πρόβλημα ψυχικής υγείας. Αν είναι απαραίτητο, δουλέψτε μαζί με τον ειδικό που παρακολουθεί το παιδί και το προσωπικό του σχολείου για να οργανώσετε το περιβάλλον και τις μαθησιακές απαιτήσεις, ώστε να ταιριάζουν, όσο είναι δυνατό, στις ανάγκες του παιδιού σας.
Θυμηθείτε: Αν κάτι σας ανησυχεί στην ψυχική υγεία του παιδιού σας ζητήστε συμβουλή. Μην αποφύγετε να ζητήσετε βοήθεια από ντροπή ή φόβο. Αν το πρόβλημα είχε σχέση με τη σωματική υγεία του παιδιού, οι περισσότεροι γονείς δε θα είχαν κανένα ενδοιασμό να μιλήσουν με κάποιον ειδικό. Με την κατάλληλη υποστήριξη μπορείτε να βρείτε αν όντως το παιδί σας έχει ένα πρόβλημα ψυχικής υγείας και να εξερευνήσετε τις θεραπευτικές δυνατότητες που θα το βοηθήσουν να προοδεύσει.
Σπυριδούλα Κώτση-Παιδοψυχίατρος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου