Η ψυχογενής ανορεξία στους εφήβους

Η ψυχογενής ανορεξία δεν αναφέρεται τόσο στην απώλεια της όρεξης για φαγητό, όσο στο βάρος και στα κιλά. Το πραγματικό κεντρικό χαρακτηριστικό της διαταραχής είναι το αφύσικα χαμηλό βάρος για την ηλικία, το ύψος και το φύλο. Ένα ακόμη βασικό χαρακτηριστικό είναι η άποψη της έφηβης/ου για το σώμα της/του. Αυτή η άποψη αντικατοπτρίζεται με ακρίβεια στην παραπάνω εικόνα. Αυτή η διαταραχή εμφανίζεται σε πολύ μεγαλύτερο ποσοστό στα έφηβα κορίτσια απ’ ότι στα έφηβα αγόρια.

Η εκδήλωση της διαταραχής σχετίζεται με κάποιο αγχογόνο γεγονός στη ζωή της έφηβης, όπως πχ διαζύγιο των γονιών, αλλαγή σπιτιού ή σχολείου κλπ. Ωστόσο, δεν μπορεί μόνον
αυτός ο παράγοντας να αποτελεί την αίτια για την εμφάνιση της διαταραχής. Όλοι γνωρίζουμε την πολιτισμική έμφαση που αποδίδεται στα πρότυπα που αφορούν το λεπτό σώμα, τον αυτοέλεγχο και την άσκηση. Έχει διαπιστωθεί πως οι επιθυμητές αναλογίες σώματος, όπως αυτές που διαθέτουν τα μοντέλα, ή ακόμα και οι κούκλες, είναι κάτω από το όριο του φυσιολογικού. Έτσι, λοιπόν, αν τα παιδιά και οι έφηβοι έχουν ως πρότυπα αυτά τα μοντέλα, τότε είναι πιθανό να βιώνουν το αίσθημα του ανικανοποίητου σχετικά με τη δική τους σωματική εικόνα και να προσπαθούν με κάθε τρόπο να την αλλάξουν για να πλησιάσουν αυτή των προτύπων τους.

Επίσης, η κληρονομικότητα παίζει το ρόλο της. Οι συγγενείς ατόμων με ψυχογενή ανορεξία ή βουλιμία- και ιδιαίτερα οι γυναίκες- έχουν τέσσερις έως πέντε φορές περισσότερες πιθανότητες από τον υπόλοιπο πληθυσμό να παρουσιάσουν κάποια διαταραχή στην πρόσληψη τροφής.

Η αιτιολογία όμως των διαταραχών αυτών, ίσως γίνεται καλύτερα κατανοητή αν μπορέσουμε να διερευνήσουμε τα κίνητρα του ίδιου του κοριτσιού που υποβάλλει τον εαυτό του σε μια οδυνηρή και επικίνδυνη διαδικασία ανατρέποντας τους ρυθμούς του οργανισμού του προκειμένου να καταφέρει να έχει το «ιδανικό» βάρος.

Στην περίπτωση αυτή, η ψυχοθεραπεία είναι κάτι που θα βοηθούσε πολύ. Πριν την έναρξη όμως της ψυχοθεραπευτικής προσπάθειας, θα πρέπει οπωσδήποτε να εκτιμηθεί η αναγκαιότητα της ιατρικής παρακολούθησης ή ενδεχομένως της νοσοκομειακής περίθαλψης της έφηβης/ου με την ψυχογενή ανορεξία. Σε περίπτωση όπου η απώλεια βάρους είναι μεγάλη, υπάρχουν διαταραχές στο μεταβολισμό ή υπάρχει κίνδυνος αυτοκτονίας, τότε είναι απαραίτητη η νοσοκομειακή περίθαλψη. Σε πρώτη φάση, η θεραπευτική προσπάθεια επικεντρώνεται στην ανάκτηση του σωματικού βάρους. Αυτό αποτελεί και το πιο εύκολο βήμα. Αν, όμως, ταυτόχρονα δεν γίνει και η ψυχοθεραπευτική προσπάθεια ώστε η/ο έφηβη/ος να αλλάξει τις πεποιθήσεις της/του για το σώμα και τα κιλά, τότε είναι πολύ πιθανό να αρχίσει ξανά να χάνει βάρος αφού οι διαταραγμένες αντιλήψεις του θα συνεχίζουν να επηρεάζουν τη συμπεριφορά του. 

 Στην περίπτωση αυτή, η ψυχοθεραπεία είναι κάτι που θα βοηθούσε πολύ. Πριν την έναρξη όμως της ψυχοθεραπευτικής προσπάθειας, θα πρέπει οπωσδήποτε να εκτιμηθεί η αναγκαιότητα της ιατρικής παρακολούθησης ή ενδεχομένως της νοσοκομειακής περίθαλψης της έφηβης/ου με την ψυχογενή ανορεξία. Σε περίπτωση όπου η απώλεια βάρους είναι μεγάλη, υπάρχουν διαταραχές στο μεταβολισμό ή υπάρχει κίνδυνος αυτοκτονίας, τότε είναι απαραίτητη η νοσοκομειακή περίθαλψη. Σε πρώτη φάση, η θεραπευτική προσπάθεια επικεντρώνεται στην ανάκτηση του σωματικού βάρους. Αυτό αποτελεί και το πιο εύκολο βήμα. Αν, όμως, ταυτόχρονα δεν γίνει και η ψυχοθεραπευτική προσπάθεια ώστε η/ο έφηβη/ος να αλλάξει τις πεποιθήσεις της/του για το σώμα και τα κιλά, τότε είναι πολύ πιθανό να αρχίσει ξανά να χάνει βάρος αφού οι διαταραγμένες αντιλήψεις του θα συνεχίζουν να επηρεάζουν τη συμπεριφορά του. 

Δείτε το βίντεο που ακολουθεί: