Ανήλικοι χρήστες ουσιών

Αφορμή γι’ αυτό το άρθρο αποτέλεσαν τα γεγονότα που είχαν πριν λίγο καιρό αναστατώσει την τοπική κοινωνία του νησιού της Λέσβου. Από τον τίτλο θα καταλάβατε ότι αναφέρομαι στις συλλήψεις των μαθητών λόγω της κατοχής και χρήσης ουσιών στο χώρο του σχολείου. Πολλοί μιλάνε για το «ένοχο μυστικό» στις αυλές των σχολείων. Πολλοί γνώριζαν, κανένας δεν μιλούσε… Και φυσικά θ’ αναρωτιέστε για ποιο λόγο πάντα να φτάνουμε στο έσχατο σημείο και μετά να ψάχνουμε για λύσεις. Γιατί ενώ βλέπουμε τι συμβαίνει γύρω μας, ποτέ δεν κάνουμε κάτι να το αλλάξουμε? Και πόσο μάλλον όταν αναφερόμαστε σε ανήλικα παιδιά.

Μη βιάζεστε να βγάλετε συμπεράσματα και να βάλετε ταμπέλες σε αυτά τα παιδιά. Πολλοί από εσάς θα έχετε ακούσει ή θα έχετε οι ίδιοι πει «Είναι αλήτης αφού κάνει χρήση ουσιών» ή «Κάνει χρήση ουσιών επειδή είναι αλήτης». Κάθε άλλο. Σκεφτείτε πρώτα τις ψυχολογικές αιτίες που οδηγούν ένα παιδί στη χρήση ουσιών.  Αυτά τα παιδιά κατά κύριο λόγο προέρχονται από οικογένειες που δεν τους έχουνε καλύψει τις βασικές συναισθηματικές τους ανάγκες. Και τι εννοώ? Έχουνε δηλαδή γονείς αδιάφορους, συναισθηματικά απόμακρους, απόντες φυσικά ή συναισθηματικά, ή ακόμη και γονείς υπερπροστατευτικούς. Και προσέξτε, εσείς γονείς που ίσως διαβάζετε αυτό το άρθρο: Μπορεί εσείς να μην αντιλαμβάνεστε ότι δεν καλύπτεται το παιδί σας συναισθηματικά ή να θεωρείται ότι κάνετε ό,τι καλύτερο μπορείτε για εκείνο. Το παιδί όμως μπορεί να έχει μια πραγματικότητα διαφορετική από τη δική σας, στην οποία να νιώθει μοναξιά και απομόνωση και ίσως η ανάγκη του είναι να δραπετεύσει από αυτή την πραγματικότητα. Και αυτό είναι που πολύ εύκολα του προσφέρουν οι ουσίες. Ένα εύκολο όχημα για φυγή από μια πραγματικότητα που του είναι δυσάρεστη, χωρίς κανένα συναίσθημα και με αφόρητη  μοναξιά. Δεν είναι λοιπόν «αλήτες» αυτά τα παιδιά, αλλά ψυχές που πονάνε και δεν το λένε ποτέ.

Κατανοώ ότι τα προβλήματα που έχουν να αντιμετωπίσουν σήμερα οι γονείς είναι πολλά. Άγχος επιβίωσης, απώλεια εργασίας, πολλά οικονομικά προβλήματα ή πολλές ώρες εργασίας ώστε να προσφέρουν τις ανέσεις και τα φροντιστήρια στα παιδιά τους. Κάθε οικογένεια δίνει τον δικό της αγώνα. Προφανώς όλα αυτά να κάνουν τους γονείς να απορροφώνται στις δικές τους σκέψεις, ψάχνοντας το καλύτερο για το μέλλον. Έτσι όμως κλείνονται και εκείνοι στον εαυτό τους, με συνέπεια να αμελούν κάπως τις ανάγκες των παιδιών τους. Είναι δύσκολο και για τους γονείς να διαχειρίζονται όλα αυτά τα θέματα ταυτόχρονα, ωστόσο θα τους συμβούλευα να γίνουν πιο ευαίσθητοι στις ανάγκες των παιδιών τους. Και φυσικά δεν εννοώ τις υλικές, αλλά τις συναισθηματικές.

Οι εκπαιδευτικοί από την πλευρά τους, πρέπει να κατανοήσουν ότι διαμορφώνουν προσωπικότητες όντας τόσο πολλές ώρες με τα παιδιά στον ίδιο χώρο. Καλό θα ήτανε λοιπόν να τα πλησιάσουνε περισσότερο, να δείξουν γνήσιο ενδιαφέρον για τα παιδιά ως άτομα με συναισθήματα και όχι ως μαθητές μόνο. Τα παιδιά έχουν ανάγκη να νιώθουν ότι οι άνθρωποι γύρω τους ενδιαφέρονται πραγματικά για εκείνα, τα νοιάζονται, τα φροντίζουν και δίνουν αξία στην προσωπικότητα τους.

Γονείς και εκπαιδευτικοί: Πλησιάστε τα παιδιά σας, ρωτήστε τα τι τα απασχολεί, τι προβλήματα έχουνε, πως αισθάνονται και βοηθήστε τα να διαχειριστούνε τα συναισθήματα αυτά. Καλύπτοντας τις συναισθηματικές ανάγκες των παιδιών σας, μειώνεται την ανάγκη τους για φυγή από αυτή την ανυπόφορη για εκείνα πραγματικότητα.

Σκοπός αυτού του άρθρου δεν ήταν να κατηγορήσω τους γονείς ή τους εκπαιδευτικούς, αλλά να αποκαλύψω ένα κομμάτι της κρυμμένης πραγματικότητας αυτών των παιδιών. Να αλλάξω, αν είναι εφικτό, το στερεότυπο «χρήστη-αλήτη», αντικαθιστώντας τον όρο με «παιδιά που πονάνε βουβά» και τα ναρκωτικά είναι ένας τρόπος να σας φωνάξουν ότι κάτι δεν πάει καλά. Είναι παιδιά με δυσκολία να συνάψουν διαπροσωπικές σχέσεις βάζοντας τον τοίχο των ναρκωτικών ουσιών ανάμεσα σε εκείνα και τους άλλους.