Χαμηλή αυτοεκτίμηση: σκέψη ή πραγματικότητα;

Όλοι μας περνάμε κάποια στιγμή από τη φάση που δεν νιώθουμε και τόσο καλά με τον εαυτό μας. Όλα μας ενοχλούνε πάνω μας, τίποτα δεν μας αρέσει, υστερούμε πάντα στην σύγκριση με κάποιον άλλο. Για ποιους λόγους, όμως, υποτιμάμε τον εαυτό μας;

Για να καταφέρουμε ν’ απαντήσουμε στο ερώτημα αυτό, θα πρέπει πρώτα να τονίσουμε τον πολύ σημαντικό ρόλο που παίζουν οι πεποιθήσεις μας για τον εαυτό μας. Αυτές οι πεποιθήσεις, δηλαδή το τι πιστεύουμε εμείς οι ίδιοι για τον εαυτό μας, θα καθορίσουν το πώς θα αισθανθούμε γι’ αυτόν. Συνεπώς, για να κατανοήσουμε το λόγο που υποτιμάμε τον εαυτό μας και δεν νιώθουμε και τόσο καλά μαζί του, θα πρέπει πρώτα να κατανοήσουμε το πώς μας γεννήθηκαν οι σκέψεις υποτίμησης απέναντι του. Έπειτα θα καταφέρουμε να απαντήσουμε και στο «Γιατί κάποιοι άνθρωποι να είναι γεμάτοι αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση, ενώ εγώ όχι;».

Αξίζει τον κόπο να γυρίσετε για λίγο το χρόνο πίσω, εκεί όπου έχει τις ρίζες του το «πρόβλημα» σας. Ίσως, λοιπόν, κάποιος από την οικογένεια σας να ήταν υπερβολικά επικριτικός, προσβλητικός ή και τιμωρητικός απέναντι στη συμπεριφορά  ή στα λόγια σας όταν ήσασταν παιδί. Μπορεί οι γονείς σας να σας έκαναν να νιώθετε προβληματικός/ή, χωρίς να έχετε κάποιο φυσικό ελάττωμα ή αναπηρία.  Ή να σας κατηγορούσαν για κάθε πρόβλημα που παρουσιαζόταν στην οικογένεια. Ή ακόμη και να σας έβαζαν σε σύγκριση με τα αδέρφια σας, δείχνοντας πάντα την προτίμηση τους προς εκείνα. Σε κάποιες πιο δύσκολες- τραυματικές περιπτώσεις, μπορεί οι γονείς σας να σας κακοποιούσαν λεκτικά, σωματικά ή ψυχολογικά. Εάν ισχύει κάποιο από τα παραπάνω, είναι αρκετό ώστε να έχετε χτίσει μια προσωπικότητα με χαμηλή αυτοεκτίμηση, αφού σαν παιδί πιστεύατε πως εσείς ευθύνεστε για τα κακά που σας συνέβαιναν. Ένα παιδί, δηλαδή, για να πιστέψει ότι αξίζει σαν άτομο, θα πρέπει να έχει πάρει την απαραίτητη αξία και αναγνώριση της προσωπικότητας του από τους γονείς του. Αν αυτό δεν έχει συμβεί, όπως για παράδειγμα στις περιπτώσεις που ανέφερα παραπάνω, τότε το παιδί πιστεύει ακράδαντα για τον εαυτό του ότι δεν αξίζει σαν άτομο, δεν αξίζει την αγάπη κανενός (και φυσικά, αφού μεγάλωσε με τη σκέψη ότι δεν άξιζε την αγάπη των γονιών του και γι’ αυτό του φέρονταν έτσι), ότι όλοι το αντιπαθούν και το απορρίπτουν. Πρώτα όμως εκείνο απορρίπτει τον εαυτό του. Με αυτές τις σκέψεις εαυτού μεγαλώνει το παιδί και αυτές θα είναι οι πεποιθήσεις για τον εαυτό του και σαν ενήλικας.

Ένα από τα πιο συχνά συναισθήματα που βιώνετε εσείς που η αυτοεκτίμηση σας είναι χαμηλή, είναι η έντονη ζήλια. Νιώθετε φθόνο όταν κάποιος άλλος έχει κάτι που θα επιθυμούσατε εσείς να έχετε, είτε πρόκειται για αντικείμενο είτε για κάποιο χαρακτηριστικό της προσωπικότητας του. Και αυτό ίσως συμβαίνει επειδή και πάλι έρχεται στην επιφάνεια η πεποίθηση σας ότι εσείς δεν αξίζετε να το έχετε. Επίσης, πολλές φορές βιώνετε έντονο θυμό προς εκείνους που σας επικρίνουν γιατί είναι σα να φέρνουν στην επιφάνεια τις δυσκολίες σας. Συχνά βιώνετε και ντροπή όταν εκτίθενται τα ελαττώματα σας, ή τουλάχιστον αυτά που εσείς θεωρείται ως ελαττώματα σας. Έτσι, ο μόνος τρόπος για να προστατεύσετε τον εαυτό σας είναι να αποφεύγετε τις περιστάσεις όπου υπάρχει η πιθανότητα να εκτεθείτε. Για παράδειγμα, μπορεί να αποφεύγετε να βγαίνετε έξω με τη φίλη/ο σας που θεωρείτε πιο όμορφη/ο από εσάς («Δεν θέλω να βγω μαζί της/του, αφού είναι πιο όμορφη/ος από μένα και όλοι θα κοιτάνε εκείνη/νον»), ή να επιλέγετε φίλες/ους που θεωρείτε πιο άσχημες/ους από εσάς ώστε να νιώθετε έτσι καλύτερα με τον εαυτό σας («Εγώ είμαι η/ο όμορφη/ος της παρέας και όλοι εμένα θα κοιτάνε»).

Ίσως να σας είναι δύσκολο να αλλάξετε τα πιστεύω σας για τον εαυτό σας, ακόμα και αν τώρα συνειδητοποιείτε ότι δεν ισχύουν. Όσο πιο έντονα έχετε βιώσει τον πόνο της υποτίμησης και της στέρησης αγάπης στην παιδική σας ηλικία, τόσο πιο δύσκολο είναι τώρα να αλλάξετε. Μην ντρέπεστε να ζητήσετε βοήθεια για το πρόβλημα σας, αν διαπιστώνετε ότι αυτό σας δημιουργεί πρόβλημα στη ζωή σας και στις σχέσεις σας ή αν δεν αντέχετε άλλο να «αντιπαθείτε» τον εαυτό σας.

Κάτι πολύ σημαντικό που πρέπει να γίνει κατανοητό κλείνοντας, είναι ότι η μειονεκτικότητα που ίσως νιώθετε με τον εαυτό σας δεν βασίζεται σε ένα πραγματικό σας ελάττωμα. Ο καθοριστικός παράγοντας δεν είναι η παρουσία του ελαττώματος, αλλά το πώς σας έκαναν οι γονείς και τα άλλα μέλη της οικογένειας σας να νιώθετε για τον εαυτό σας. Πρόκειται για ένα εσωτερικό ελάττωμα. Για κάτι που νιώθετε βαθειά μέσα σας και δεν θέλετε να αποκαλυφθεί.

Πρέπει πρώτα να μάθετε εσείς να αγαπάτε και να εκτιμάτε τον εαυτό σας και έπειτα να βρείτε τον τρόπο με τον οποίο θα επιτρέψετε στους άλλους να σας φέρονται. Αν εσείς συνεχίζετε να υποτιμάτε τον εαυτό σας, μην περιμένετε να σας εκτιμήσουν οι άλλοι!