Θηρίο 3 ετών: Επιθετικά παιδιά, απεγνωσμένοι γονείς

Είναι πολλές εκείνες οι μητέρες που ακούω, παρατηρώ ή μου λένε ότι δεν μπορούν να κουμαντάρουν το παιδί τους. Δεν είναι περίεργο που ένα παιδάκι 3 ετών, αλλά και μικρότερο ή μεγαλύτερο, ασκεί έλεγχο πάνω στους γονείς του; Ναι, τελικά αυτό είναι το αποτέλεσμα. Ένας ενήλικας-γονέας να μην μπορεί να οριοθετήσει το παιδί του και αυτό να κάνει πάντα αυτό που θέλει, αφού πρώτα έχει "σκάσει" τη μητέρα του.

Δημιουργεί πολλά ερωτήματα όλο αυτό για τις σχέσεις που αναπτύσσονται μέσα στην οικογένεια και για το πως τελικά αυτές καταλήγουν να λειτουργούν, ή καλύτερα να δυσλειτουργούν. Πολλοί γονείς αισθάνονται κακοποιημένοι από τα ίδια τους τα παιδιά. Άλλοτε μιλάμε για λεκτική κακοποίηση με αισχρόλογα και απειλές, και άλλοτε για σωματικές επιθέσεις με κλωτσιές και χαστούκια στη μαμά. Μη σας φαίνεται υπερβολικός ο όρος «κακοποίηση». Όντως κάποιες μητέρες το βιώνουν έτσι.

Στην πραγματικότητα, όμως, οι επιθέσεις των παιδιών στους γονείς τους δεν συμβιβάζεται με τις απόψεις μας γύρω από τις σχέσεις γονιών και παιδιών. Και σίγουρα είναι δύσκολο να συνειδητοποιήσουμε πως μια τέτοια ανατρεπτική αντιστροφή μπορεί να συμβεί, και όντως πολύ συχνά συμβαίνει. Πολλές φορές γίνεται φανερό πως οι οικογένειες μέσα στις οποίες παρουσιάζονται τέτοιου τύπου επιθετικές συμπεριφορές από τα παιδιά τους, είναι οικογένειες που παρουσιάζουν κάποια διαταραχή στη δομή της εξουσίας μέσα σε αυτή. Τα παιδιά μέσα σε αυτές τις οικογένειες ενδέχεται να αναπτύσσουν μια μεγαλοπρεπή αντίληψη του εαυτού τους και να αισθάνονται παντοδύναμα. Η περίοδος ανάμεσα στο 1ο και στο 3ο έτος της ζωής ενός παιδιού είναι ευαίσθητη από την άποψη της ανάπτυξης μιας τέτοιας συμπεριφοράς.

Πολλές φορές φαντάζομαι πως θα έχετε παρατηρήσει να έχει το παιδί σας ξεσπάσματα οργής μόνο μαζί σας και σε συγκεκριμένες περιστάσεις σας, και ίσως όχι με τον πατέρα του ή  με κάποιον άλλον. Αυτό κάτι δείχνει. Τι; Αρχικά, καλό θα είναι να παρατηρήσετε και τον εαυτό σας και τη δική σας συμπεριφορά, και όχι μόνο το τι το παιδί κάνει ή δεν κάνει. Πολλές φορές οι αντιδράσεις του είναι απάντηση στη δική σας συμπεριφορά. Για παράδειγμα, ενώ προσπαθείτε να το ντύσετε εκείνο κάνει τα δικά του, σε σημείο που σας φτάνει στα όρια σας, φωνάζετε ή ακόμα κλαίτε πολλές φορές. Και ναι, έχει πετύχει το στόχο του! Σε αυτή τη περίπτωση εσείς έχετε ενισχύσει- ενδυναμώσει άθελα σας τα έντονα ξεσπάσματα του τα οποία ταυτόχρονα επιθυμείτε να μειώσετε. Μεγάλη σύγκρουση! Για παράδειγμα, ενίσχυση αποτελεί το γεγονός ότι καταφέρνει πάντα να επιβάλει στο τέλος την άποψη του και ότι σας εξαγριώνει. Και μάλιστα απολαμβάνει την ικανότητα του να σας εξωθεί στα άκρα. Ενίσχυση, επίσης, αποτελεί το γεγονός ότι μονοπωλεί την προσοχή σας ακόμα κι αν αυτό είναι για να του βάλετε τις φωνές. Αυτό είναι ανταμοιβή για εκείνο.

Θα πρέπει να θέσετε όρια σαφή και σταθερά στο παιδί σας. Και φυσικά θα πρέπει να είστε απόλυτα συνεπείς στην τήρηση τους και οι δυο γονείς. Τα παιδιά έχουν ανάγκη από τα όρια σας. Αποτελούν την πυξίδα που κάθε στιγμή τα κρατά ενήμερα για το πως θα ήταν καλό και επιτρεπτό να συμπεριφερθούνε.